دولت در هر دقیقه، ۲ میلیارد و ۷۰۰ میلیارد تومان پول خلق میکند؛
شهریور سال جاری و در نخستین روز هفته دولت بود که عبدالناصر همتی در پیامی خطاب به رئیسی نوشت که «جناب رئیسی ضمن عرض تبریک هفته دولت، به نظرم در خصوص شیوه استقراض از بانک مرکزی و میزان خلق پول، اطلاعات درست به شما نداده اند. از اول مهر ۱۴۰۰ تا پایان تیر ۱۴۰۱ و فقط در ۱۰ ماه، معادل ۱۳۴ هزار میلیارد تومان در دولت شما پول چاپ شده است. اثر نقدینگی آن فراتر از ۱۰۰۰ هزار میلیارد تومان میباشد». همین پیغام ساده، اما با موجی از اظهارنظرهای مختلف مواجه شد که بیش از همه نشان میداد که چاپ پول و افزایش پایه پولی مسالهای است که در دولت سیزدهم وجود دارد، اما به جای حل مشکل به دنبال فرافکنی هستند که به طور مداوم این چاپ بی رویه اسکناس را با دولتهای یازدهم و دوازدهم مقایسه کنند.
حال، اما ادعای پیمان مولوی اقتصاددان درباره این که دولت رئیسی هر ثانیه ۴۵ میلیون تومان نقدینگی خلق میکند بار دیگر مساله بحران بزرگ چاپ پول بدون پایه را در کشور خاطرنشان کرد. مولوی اخیرا گفته است که: «نقدینگی از ۵۵۰۰ هزار میلیارد تومان گذشته است و یعنی از ابتدای سال، هر ثانیه ۴۵ میلیون تومان پول توسط دولت خلق میشود و این بدون رشد اقتصادی، خروجی اش همان تورم است که از آن مجددا دولت مالیات اخذ میکند و این چرخه ادامه خواهد داشت.»
چاپ هر ثانیه ۴۵ میلیون تومان چنین مفهومی دارد که در هر دقیقه دو میلیارد و ۷۰۰ میلیون تومان پول خلق شده است و این یعنی در هر ساعت رقمی حدود ۱۶۲ میلیارد تومان پول توسط دولت سیزدهم خلق میشود. برای درک ترسناکتر بودن این ارقام باید توجه کرد که روند خلق پول به این صورت به آن معناست که در هر یک شبانهروز که خورشید میرود و باز میگردد، دولت سیزدهم رقمی حدود سه هزار و ۸۸۸ میلیارد تومان پول بدون پشتوانه در این کشور خلق میکند.
ادعای بانک مرکزی درباره کاهش رشد پایه پولی در خرداد ماه
این شرایط در حالی است که روابط عمومی بانک مرکزی و براساس گزیده آمارهای اقتصادی ارایه شده در تیرماه سال جاری، وضعیت بررسی رشد نقدینگی خردادماه ۱۴۰۱ را حاکی از تداوم روند کاهشی این متغیر همچون ماههای گذشته دانسته است. بر اساس این گزارش، حجم نقدینگی در پایان خردادماه ۱۴۰۱ به رقم ۵۱۰۴۹.۶ هزار میلیارد ریال رسید که نسبت به پایان سال ۱۴۰۰ معادل ۵.۶ درصد رشد نشان میدهد و در مقایسه با رشد نقدینگی دوره مشابه سال قبل (۶.۶ درصد)، ۱.۰ واحد درصد کاهش داشته است. همچنین، بر اساس این گزارش، نقدینگی در دوازدهماهه منتهی به پایان خردادماه ۱۴۰۱ معادل ۳۷.۸ درصد رشد یافته که ۲.۵ واحد درصد از آن به افزایش پوشش آماری (اضافه شدن اطلاعات بانک مهراقتصاد در آمارهای پولی، به واسطه ادغام بانکهای متعلق به نیروهای مسلح در بانک سپه) مربوط بوده و در صورت عدم لحاظ افزایش پوشش آماری یاد شده، رشد نقدینگی در پایان خرداد ماه ۱۴۰۱ به ۳۵.۳ درصد کاهش مییابد. باید توجه کرد که پایه پولی به مقدار کل پول ایجاد شده توسط بانک مرکزی که قابلیت نقدشوندگی بالا دارد گفته میشود و معمولا با نماد «M۰» نمایش داده میشود. پایه پولی تاثیر زیادی در اقتصاد و رفتارهای اقتصادی افراد، سازمانها و شرکتها دارد. این عامل میتواند باعث تغییر در بسیاری از متغیرهای اقتصادی هم، چون نقدینگی و تورم شود.
بانکهای مرکزی با استفاده از سیاستهای پولی و سایر ابزارهایی که در اختیار دارند سعی در تنظیم پایه پولی و ایجاد ثبات در اقتصاد دارند. باید توجه کرد که به خاطر اهمیت پایه پولی که به آن «پول پرقدرت» نیز گفته میشود و هم چنین اهمیت بخش مالی در انتقال آثار سیاستهای اقتصادی و اهمیت پایه پولی هر کشور بر وضعیت تورم و اقتصاد آن کشور اکنون میتوان گفت که پایه پولی و میزان نقدینگی در دست مردم به روشنی وضعیت اقتصادی و سیاسی را بازگو میکند. حال باید اشاره کرد که پایه پولی در واقع همان پولهای – سکه، اسکناس یا اعتبار – منتشرشده از سوی بانک مرکزی هستند. به طور کلی باید توجه داشت که عدم شفافیت و هم چنین وجود فساد اقتصادی و مالی، همواره باعث افزایش هزینههای دولت و بانک مرکزی در ساماندهی بازار پول شده است و اگر بهرهوری و کارایی اقتصاد و مدیریت دولتی و بخش خصوصی بهتر نشود، همچنان فشار برای افزایش پایه پولی و نقدینگی جهت تأمین نیاز رو به افزایش واحدهای اقتصادی به نقدینگی، نیازهای مؤسسات مالی، پرداخت سپردههای مردم، فشار بر بانکها برای تزریق پول افزایش بیشتری را تجربه خواهد کرد.
(چاپ در شماره ی ۱۰۸۶ روزنامهی یادگار امروز
مورخ ۱۱ مهر ۱۴۰۱)
دیدگاه ها