پول هست اما همت نه!

(کیمیا عبدا… پور/ گروه جامعه یادگار امروز)

آلودگی هوا در سال‌های اخیر یکی از اصلی‌ترین معضلات زیست محیطی در کشور ما بوده است. در سال‌های گذشته شاهد بودیم علی‌رغم اینکه ارگان‌های متعددی  در بحث آلودگی هوا قبول مسئولیت کردند و هر سال برای جلوگیری از افزایش این بحران بودجه‌ای نیز  برای هر یک از این سازمان‌ها در نظر گرفته شد اما اتفاق مثبتی در تحقق برنامه هوای پاک رخ نداد و سازمان‌های دخیل در اجرای این طرح از دولت و مردم نمره قبولی نگرفتند. این شرایط در حالی هر ساله در کلانشهرهای کشور تکرار می شود که ایران دارای یکی از مترقی‌ترین قوانین در زمینه هوای پاک است، قانونی که اما با وجود داشتن آن، به ویژه در کلانشهرها هنوز شاهد هوایی آلوده هستیم. بهرحال آنچه مسلم است اینکه داشتن و تنفس هوای پاک حق هر انسانی است، شاید قانون «سه بر طبیعت» را شنیده باشید، این است که هر انسانی سه دقیقه بدون هوا، سه روز بدون آب و سه هفته بدون غذا می تواند زنده بماند؛ البته ممکن است در هر انسانی متفاوت باشد اما نکته مهم در این قانون این است که هوا از دو گزینه دیگر مهم تر است چون بدون هوا فقط سه دقیقه می توان زنده ماند، این نشان می دهد که داشتن هوا آن‌هم هوایی سالم چقدر می تواند مهم و ارزشمند باشد. اما متاسفانه توسعه شهرنشینی و زندگی صنعتی این مهم را تا حد زیادی تحت تاثیر قرار داده است به طوری که سالانه انسان های زیادی به طور مستقیم به علت آلودگی هوا جان خود را از دست می دهند و هزاران نفر هم به طور غیرمستقیم حق زندگی از آنها گرفته می شود، این رقم در دنیا حدود ۷ میلیون نفر و در کشور ما رقم ۴۱ هزار نفر است، بنابراین با این آمار مرگ و میر بالا دولتمردان هر کشوری با ارائه راهکارهایی در صدد کاهش این میزان تلفات هستند از این رو روش های مختلفی در دنیا وجود دارد، در ایران هم در سال ۱۳۹۶ قانون هوای پاک با هدف کاهش آلاینده‌ها و داشتن آسمانی آبی تصویب شد اما سوال اینجاست که چرا هنوز تاثیر آن را در هوای کشور به ویژه کلانشهرها ندیده ایم و همچنان شاهد هوای آلوده و آسمانی خاکستری هستیم، برخی کارشناسان می گویند که اگر اعتبار کافی نباشد این قانون قابل اجرا نیست اما معاون رییس جمهوری و رییس سازمان حفاظت محیط زیست معتقد است که در اجرای قانون هوای پاک نباید زیاد بودجه را مبنا قرار دهیم، برخی اوقات عدم تعهد به وظایف دستگاه ها مبنا است.

دریافت ۶۲ حکم با اعتبار مشخص

معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: رییس کارگروه ملی آلودگی هوا معاون اول رییس جمهور و دبیر آن وزیر کشور است که در دولت سیزدهم نشست های خوبی با این کارگروه داشتیم؛ سازمان محیط زیست به عنوان دستگاه حاکمیتی و نظارتی، وظایف دستگاه ها را در اجرای قانون هوای پاک تعیین و درصد حصول انجام وظایف دستگاه ها را هم کاملا مشخص کرده است؛ اینکه هر دستگاهی وظیفه اش چیست و چه میزانی از آن را انجام داده است، زمانی که این موضوع را در کارگروه ملی آلودگی هوا مطرح کردیم منجر به دریافت ۶۲ حکم با اعتبار مشخص شد که روند اجرای آنها در چه بازه زمانی، دستگاه مجری، روش اجرا و تامین اعتبار آن مشخص شده است.

علی سلاجقه اظهار داشت: این ۶۲ حکم بیشتر در مباحث مربوط به صنایع، موتورسیکلت‌ها، حمل و نقل عمومی و خودروهای فرسوده است که حدود ۵۰ هزار میلیارد تومان برای اجرای آن دیده شده که سازمان‌های متولی مکلفند بر اساس این احکام کارشان را انجام دهند، این احکام الان آماده است و سازمان حفاظت محیط زیست هم بر اجرای آن نظارت می کند تا دستگاه های متولی کارشان را به ویژه در کلانشهرها انجام دهند.

وی در پاسخ به اینکه اگر دستگاه ها بگویند که اعتبار کافی برای اجرا ندارند آن زمان چه می شود؟ گفت: این طور نیست چون منابع اعتباری آن کاملا مشخص است، مثلا اگر گفته شد که یکی از روش های کاهش آلایندگی حذف موتورسیکلت های کاربراتوی است که باید اجرا شود، دقیقا محل تامین اعتبار این کار هم بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۱ مشخص شده است یعنی منبع تامین آن کاملا مشخص شده و دیگر دستگاه ها نمی توانند بگویند که پول ندارند، دستگاه ها باید نسبت به تعهد خود این کار را انجام دهند و ما هم بر اجرای آن نظارت می کنیم.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست افزود: در نشستی که در این زمینه با وزیر کشور داشتیم اول وظیفه هر دستگاه را مشخص کردیم، بعد ماده قانونی آن مطرح شد، در ادامه میزان پیشرفت و علت عدم اجرا را مشخص کردیم و قرار شد که سازمان محیط زیست بر تمام این روند نظارت داشته باشد.

سعی می کنیم در درون خانواده دولت مشکل را حل کنیم

معاون رییس جمهور در پاسخ به اینکه اگر دستگاهی به وظایف خود عمل نکند سازمان محیط زیست چه کاری می تواند انجام دهد، گفت: ما دولت هستیم و اول سعی می کنیم در درون خانواده دولت مشکل را حل و از لحاظ قانونی و حقوقی مساله را پیگیری کنیم، اما اگر واقعا به اینجا برسیم که قرار است ترک فعلی انجام شود آن موقع از دستگاه قضا و معاونت حقوقی ریاست جمهوری کمک می گیریم البته سعی می کنیم که به آنجاها کشیده نشود چون این همت در مجموعه دولت وجود دارد.

سلاجقه در ادامه اظهار داشت: چندی پیش نشست مفصلی با رییس قوه قضاییه داشتیم که سازمان حفاظت محیطزیست را در خصوص قانون هوای پاک بازخواست کرد و گفت که سریع گزارش بدهیم ما هم گزارش خوبی دادیم و سازمان بازرسی کل کشور در نامه ای از عملکرد سازمان محیط زیست تشکر کرد اما زمانی دوست داریم که این تشکر اتفاق بیفتد که دستگاه های مسئول کارشان را انجام دهند، معتقدیم وقتی که مردم احساس کنند آلایندگی کاهش یافته آن موقع برای ما دستاورد است.

دستگاه ها کمتر از ۱۰ درصد قانون هوای پاک را اجرا کردند

معاون رئیس جمهور و سازمان محیط زیست در خرداد ماه سال جاری هم با بیان اینکه دستگاه ها و نهادهای متولی به وظایف خود در قبال قانون هوای پاک عمل نکرده اند، درباره قانون هوای پاک و اجرایی شدن این قانون توضیح داد و گفت: این قانون، قانون خوبی است البته نواقصی هم دارد اما دستگاه های متولی به وظایف خود که در این قانون آمده، عمل نکردند.

وی ادامه داد: ریاست قوه قضاییه هم در این باره از ما خواستند که درصد انجام تکالیف هر یک از دستگاه ها را اعلام کنیم؛ در این باره باید گفت که دستگاه ها به وظایف خود عمل نکردند و تنها ۱۰ درصد از این قانون اجرایی شده است.

سلاجقه از رسانه ها و به ویژه صدا و سیما درخواست کرد تا در نشست هایی که برای اجرایی شدن قانون هوای پاک برگزار می شود، صدای محیط زیست باشند.

رئیس سازمان محیط زیست همچنین گفت: در دولت سیزدهم آقای رییس جمهور به وزیر کشور ماموریت دادند تا بحث آلاینده ها، به ویژه آلاینده های صنایع ثابت و متحرک را پیگیری کنند.

سلاجقه خاطرنشان کرد: برای اجرایی شدن این قانون ۶۰ هزار میلیارد تومان نیاز است و ما نیز وظیفه نظارت خود را انجام می دهیم.

(چاپ در شماره‌ ی ۱۰۶۷ روزنامه‌ی یادگار امروز

مورخ ۱۶ شهریور ۱۴۰۱)